Sivrisinek , (Culicidae) familyasından dişileri kan emerek yavrularını besleyen böcek türlerine verilen ad.
Bir sivrisinek basitçe, baş, göğüs ve karın kanat kısmından oluşur. Başının iki yanında antenleri vardır. Erkek sivrisinekler, dişileri kanat çırpma seslerinden tanıyabilirler. Göğüs kısmında kanatları ve 3 çift ayakları bulunur. Karınları ise onlara kendi ağırlıklarından fazla kan emme şansı tanıyacak biçimde esnek bir deriye sahiptir. Böylece şişerler ama patlamazlar. Kan emerek beslenen “sivrisinek” çok mükemmel bir pompalama mekanizması kullanır: Başının içi, tümüyle kaslarla kaplı boşluklar şeklinde dizayn edilmiştir. Buradaki kaslar kasılıp gevşediklerinde sineğin borusunun iki ucu arasında 1-2 atmosferlik basınç farkı oluşur ve kan saniyede 5 metrelik bir hızla yükselmeye başlar.
Bu yüksek akış hızına rağmen sivrisineğin ne borusunda ne de başka herhangi bir dokusunda tahribat ve çatlama olmaz. Çünkü kanın geçiş yaptığı tüm dokular kanın bu hızı ve basıncına dayanabilecek yapıdadır. “sivrisinekler” vücutlarının altı katı kan emerler; bu 15 dakikada 300 mikrolitre kan demektir. Bu bir insanın aynı süre içinde 200 kilo su içmesine denktir. Tüm kan emiciler gibi, ne zaman kan emmeyi durduracaklarını söyleyen, sinir sistemine bağlı gerginlik algılayıcılarına sahiptirler.
Sivrisineklerin yaşamak için şekere, protein ‘e ihtiyaçları vardır. Bunu da bitki ve meyve sularından elde ederler. Kana ise yalnız dişi sivrisinekler muhtaçtırlar, çünkü dişiler yumurta üretirler ve bunun için kana ihtiyaç duyarlar.
Culex
Bu cins sivrisinekler “Virüs Ansefaliti” ve sıcak bölgelerde görülen “filariasis” hastalıklarının taşıyıcılarıdır. İstirahat halindeyken gövdeleri dinlenme yüzeyine paralel, hortumları aşağı yönde eğiktir. Kanatları tek renktir. Temiz ya da kirli tüm tatlı sulara yumurta bırakırlar. Yumurtalar kümeler halinde yüzerler. Larvaları su yüzeyinde 45 derecelik bir açı ile baş aşağı olarak asılırlar. Yaşam siklusları 10-14 gündür.
Anopholes
Sıtma (Malaria) sivrisineği olarak da tanınan bu zararlılar istirahat halinde iken gövdeleri ve hortumları aynı düz çizgi üzerinde ancak dinlenme düzeyine değişebilen açılarda eğik olarak dururlar. Kanatları beneklidir. Yumurtalarını bitki örtüsü ve atık bakımından zengin sulara tek tek bırakırlar. Larvaları su düzeyine paralel dururlar. Yaşam siklusları 18 günden başlar ve ortamın sıcaklığına bağlı olarak haftalarca sürebilir.
Aedes
Bu cinsler sarı hummat (Yellow Fever),deng ve ansefalit hastalıklarının taşıyıcılarıdır. İstirahat halindeyken gövdeleri dinlenme düzeyine paralel, hortumları eğik durumdadır. Culex cinsinden göğüslerindeki gümüş rengi pullar ve karın uçlarındaki dikenli solunum deliği ile ayrılırlar. Ayrıca dişilerinde kuyruk duyargası bulunur. Yumurtalarını yağmur birikimlerine veya tuzlu su içeren bataklıklara bırakırlar. Bu yumurtalar diğer cinslerden farklı olarak kuraklığa uzun süre dayanabilir. Larvaları kısa tombul olup su yüzeyi ile 45 derecelik bir açı ile asılı dururlar. Yaşam siklusları ortalama 10 gündür.
Sağlığımıza zararları:
Sivrisinekler kan taşıdıkları için hastalık bulaştırma riskleri vardır. Örneğin sarıhumma, fil hastalığı ya da sıtma gibi parazit hastalıklarını taşıyabilirler. AIDS ‘e sebep olan HIV virüsü ise bu canlılarda gelişme ortamı bulamaz. Virüsler sivrisinekler tarafından taşınmaz.
Mücadele yöntemleri:
Sivrisinek mücadelesinde ferdi çalışmalar sonuç vermez. Sivrisinek mücadelesinde kesinlikle ilaçlama şirketlerinden yardım almanız gerekir. Sivrisinek ilaçlamasında kullanılan yöntemlerden biriside buharlama sistemidir.